Theo khoản 1 Điều 3 Luật Du lịch 2017 đưa ra khái niệm như sau:
Đặc điểm của tài nguyên du lịch
Tài nguyên du lịch mang những đặc điểm nổi bật sau:
Khái niệm tài nguyên du lịch là gì?
Có rất nhiều khái niệm khác nhau về tài nguyên du lịch (Tourism resources) đã được đưa ra:
Theo các nhà khoa học Du lịch Trung Quốc, tài nguyên du lịch được hiểu là tất cả giới tự nhiên và xã hội loài người có khả năng thu hút và có sức hấp dẫn đối với khách du lịch, có thể sử dụng cho ngành du lịch nhằm mục đích sản sinh ra hiệu quả kinh tế - xã hội và môi trường.
Pirojnik nhận định: Tài nguyên du lịch là tổng thể tự nhiên, văn hóa - lịch sử và những thành phần của chúng, tạo điều kiện cho việc phục hồi và phát triển thể lực tinh thần, khả năng lao động và sức khỏe của của con người. Trong cấu trúc nhu cầu du lịch hiện tại và tương lai, trong điều kiện khả năng kinh tế kỹ thuật cho phép, các loại tài nguyên này được dùng để trực tiếp và gián tiếp sản xuất ra những dịch vụ du lịch và nghỉ ngơi.
Còn tại Việt Nam, theo Khoản 4, Điều 3, Chương 1 Luật Du lịch Việt Nam năm 2017, “Tài nguyên du lịch là cảnh quan thiên nhiên, yếu tố tự nhiên và các giá trị văn hóa làm cơ sở để hình thành sản phẩm du lịch, khu du lịch, điểm du lịch, nhằm đáp ứng nhu cầu du lịch. Tài nguyên du lịch bao gồm tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch văn hóa.”
Từ các khái niệm trên, ta có thể rút ra được nhận định tài nguyên du lịch bao gồm cả tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn đã, đang và sẽ được khai thác và sử dụng nhằm mục đích phục vụ cho hoạt động du lịch, đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao.
➢ Kho đề tài luận văn tốt nghiệp, luận văn thạc sĩ Du lịch
Đặc điểm của sản phẩm du lịch
Với mục đích phục vụ khách du lịch, sản phẩm du lịch có những đặc điểm như sau:
Sản phẩm du lịch không được thể hiện thông qua việc sờ thấy, nhìn thấy hay đo lường được. Du khách chỉ có thể cảm nhận bằng cách trải nghiệm, thông qua đó đánh giá chất lượng sản phẩm.
Dưới sự phát triển mạnh mẽ của internet, mạng xã hội, khách du lịch thường tìm hiểu trước về sản phẩm du lịch trước chuyến đi. Tuy nhiên, để đánh giá đúng chất lượng thì chính bạn sẽ phải là người trải nghiệm sản phẩm ấy. Ví dụ, bạn không thể nhìn thấy được sự thú vị của một chuyến tham quan.
Các sản phẩm du lịch phải được liên kết chặt chẽ với nhau trong suốt quá trình sử dụng. Ngoài thế mạnh đặc trưng của từng vùng miền, các địa phương cần phải liên tục cập nhật hình ảnh, phát triển đồng đều. Đối với một chuyến du lịch, cần có sự liên kết giữa các sản phẩm du lịch như: vận tải, lưu trú, ăn uống, vui chơi giải trí,...
Dưới sự phát triển của nền kinh tế, nhu cầu về du lịch của con người ngày càng nhiều. Để thu hút du khách, chất lượng sản phẩm du lịch luôn được ưu tiên hàng đầu.
Ngoài việc trải nghiệm, tham quan cuộc sống hàng ngày của từng địa phương, du khách còn muốn khám phá điểm khác biệt mới lạ. Do đó, các địa phương ngày càng quan tâm tới việc tạo mới hình ảnh của mình.
Xu hướng của du khách hiện nay đang tìm đến các dịch vụ cao cấp. Để bắt kịp tình hình, các địa phương đã chú trọng về nâng cao dịch vụ, cơ sở hạ tầng. Trong những năm trở lại đây, khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng được xây dựng ngày càng nhiều.
Ngoài ra, việc áp dụng công nghệ như: thanh toán online, đặt xe công nghệ, đặt phòng trực tuyến… cũng đóng vai trò quan trọng đối với du khách khi quyết định điểm đến.
Vai trò của tài nguyên du lịch là gì?
Vai trò của tài nguyên du lịch là gì?
Trong hoạt động du lịch, tài nguyên du lịch đóng một vai trò vô cùng quan trọng, cụ thể:
Theo điều 13 luật Du lịch, tài nguyên du lịch được chia thành hai loại: Tài nguyên du lịch tự nhiên bao gồm các nhân tố gắn liền với tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn bao gồm các nhân tố gắn liền con người và xã hội. Cụ thể:
Tài nguyên du lịch tự nhiên bao gồm tất cả các yếu tố tự nhiên và các yếu tố có mức độ hấp dẫn cao, phản ánh môi trường địa lý của chúng và có thể được định giá cho mục đích du lịch. Theo Khoản 1, Điều 15, Chương III của Luật du lịch Việt Nam năm 2017, tài nguyên du lịch tự nhiên bao gồm cảnh quan thiên nhiên, các yếu tố địa chất, địa mạo, khí hậu, thủy văn, hệ sinh thái và các yếu tố tự nhiên khác có thể được sử dụng cho mục đích du lịch.
#1 Tài nguyên địa hình – địa chất - địa mạo
Địa hình là thành phần quan trọng của tự nhiên, là nơi diễn ra tất cả các hoạt động của con người. Nó được hình thành từ quá trình địa chất, địa mạo lâu dài. Trong hoạt động du lịch, địa hình là cơ sở quan trọng để hình thành nên các loại tài nguyên du lịch khác. Các dạng địa hình thích hợp cho sự phát triển các hoạt động du lịch nổi bật như: địa hình đồng bằng, miền núi, địa hình vùng đồi, địa hình Karst, địa hình ven bờ biển.
Tài nguyên khí hậu được xác định nhằm mục đích khai thác phục vụ cho hoạt động du lịch bao gồm: nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa, áp suất không khí, bức xạ mặt trời. Khi khai thác tài nguyên khí hậu, ta cần đánh giá ảnh hưởng của nó đối với sức khỏe của con người. Thông thường, những khu vực có khí hậu ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe con người sẽ được nhiều du khách ưa thích và lựa chọn làm nơi nghỉ ngơi.
Tài nguyên nước bao gồm nước ngầm và nước mặt. Trong đó, nước mặt bao gồm đại dương, biển, suối, thác nước là nguồn tài nguyên có ý nghĩa rất lớn đối với hoạt động du lịch. Bên cạnh đó, nguồn nước ngầm cũng rất thích hợp cho các hoạt động du lịch nghỉ dưỡng, chữa bệnh...
Tài nguyên sinh vật bao gồm nguồn động, thực vật có khả năng sử dụng nhằm mục đích phát triển du lịch. Trong hoạt động du lịch, tài nguyên sinh vật có ý nghĩa đặt biệt do tính đa dạng sinh học, tạo ra nhiều phong cảnh đẹp, sinh động. Tài nguyên sinh vật bao gồm nhiều loại hình du lịch như: Du lịch sinh thái, du lịch bền vững, du lịch nghỉ dưỡng...
Tài nguyên du lịch nhân văn là loại tài nguyên có nguồn gốc nhân tạo, do con người sáng tạo ra. Tuy nhiên, để được coi là tài nguyên du lịch nhân văn, các loại tài nguyên này cần thỏa mãn điều kiện có sức hấp dẫn với du khách và có khả năng khai thác phát triển du lịch để tạo ra hiệu quả kinh tế - xã hội, môi trường. Cũng theo Theo Khoản 1, Điều 15, Chương III của Luật du lịch Việt Nam năm 2017, tài nguyên du lịch nhân văn bao gồm di tích lịch sử - văn hóa, di tích cách mạng, khảo cổ, kiến trúc; giá trị văn hóa truyền thống, lễ hội, văn nghệ dân gian và các giá trị văn hóa khác; công trình lao động sáng tạo của con người có thể được sử dụng cho mục đích du lịch.
#1 Tài nguyên du lịch nhân văn vật thể
Tài nguyên du lịch nhân văn thực chất là các di sản văn hóa (bao gồm các di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật bảo vật quốc gia, các công trình đương đại…) hấp dẫn khách du lịch có thể bảo tồn khai thác vào mục đích phát triển du lịch, mang lại hiệu quả về kinh tế - xã hội và môi trường.
#2 Tài nguyên du lịch nhân văn phi vật thể
Ngược lại với tài nguyên du lịch nhân văn vật thể, tài nguyên du lịch nhân văn phi vật thể bao gồm các di sản văn hóa phi vật thể có giá trị hấp dẫn khách du lịch. Tài nguyên du lịch nhân văn phi vật thể có thể bảo tồn, khai thác nhằm phục vụ mục đích phát triển du lịch, mang lại hiệu quả về kinh tế - xã hội và môi trường. Di sản văn hóa phi vật thể bao gồm: Các lễ hội truyền thống, nghề và làng nghề thủ công cổ truyền, văn hóa ẩm thực, văn hóa ứng xử, phong tục, tập quán, văn hóa các tộc người, trang phục truyền thống dân tộc và những tri thức dân gian…
Trên đây là toàn bộ những kiến thức liên quan đến khái niệm tài nguyên du lịch là gì, đặc điểm, vai trò và phân loại tài nguyên du lịch ở Việt Nam. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc những kiến thức hữu ích áp dụng vào công việc học tập và cuộc sống.
Các dòng sản phẩm du lịch phổ biến hiện nay
Tùy vào văn hóa, phong tục, đặc trưng của mỗi địa phương sẽ khai thác các sản phẩm du lịch khác nhau. Dưới đây là các dòng sản phẩm du lịch phổ biến hiện nay:
Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch dựa trên sự tham gia của cộng đồng dân cư địa phương. Ngoài việc mang đến cho du khách những trải nghiệm thực tế, du lịch cộng đồng còn giúp họ hiểu rõ hơn về văn hóa, con người của địa phương.
Du lịch cộng đồng đang ngày càng phát triển ở Việt Nam. Du khách được tham quan các làng nghề truyền thống, tìm hiểu về nghề thủ công của người dân địa phương. Ngoài ra, du khách còn được tham gia các lễ hội, trải nghiệm văn hóa địa phương.
Hiện nay, một số điểm đến đang được nhiều du khách lựa chọn như: làng rau Trà Quế, du lịch Cồn Sơn, làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn,... Đến nơi đây, du khách trực tiếp tham gia vào các công việc của người dân như: trồng rau, tát mương bắt cua, thu hoạch trái cây chín trong vườn.
Du lịch mạo hiểm là loại hình du lịch có tính chất khám phá, chinh phục. Những điểm đến của loại hình du lịch này thường có độ khó cao, nguy hiểm. Du khách cần có thể lực và kỹ năng xử lý tình huống tốt. Du lịch mạo hiểm mang đến cảm giác mới lạ, độc đáo, thử thách bản thân.
Du lịch mạo hiểm đang ngày càng trở nên phổ biến ở Việt Nam như: leo núi, vượt thác, nhảy dù,… Những địa phương bắt đầu thúc đẩy khai thác loại hình du lịch này phải kể đến: Hà Giang, Lào Cai, Đà Nẵng, Quảng Ninh,…
Tuy nhiên, các du khách khi tham gia cần chuẩn bị kỹ về: thể lực, kỹ năng, trang thiết bị. Ngoài ra, khách du lịch cần phải tuân thủ đúng quy định đơn vị tổ chức loại hình du lịch này để đảm bảo an toàn.
Du lịch tâm linh là loại hình du lịch gắn liền với các tôn giáo, tín ngưỡng. Những người tham quan thường tới các địa điểm như: lễ hội tôn giáo, danh thắng mang ý nghĩa tâm linh,… Du lịch tâm linh mang đến cho du khách sự an yên, nhẹ nhõm, cảm giác thư thái, an toàn.
Nhờ có sự phát triển cơ sở hạ tầng, du lịch tâm linh đang ngày càng phát triển. Du khách có thể tham quan các lễ hội: như lễ hội chùa Bà Đen, lễ hội chùa Yên Tử,... một cách thuận tiện. Ngoài ra, du khách còn được trải nghiệm các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo như: thiền, yoga, các khóa tu tại chùa,…
Trong quá trình tham quan, du khách nên tìm hiểu kỹ về điểm đến, tuân thủ các quy định của từng địa phương.
Bên cạnh đó, đối với loại hình du lịch này, việc tôn trọng văn hóa, tín ngưỡng là lưu ý quan trọng không thể bỏ qua.
Du lịch sinh thái là sự kết hợp giữa du lịch và việc bảo tồn thiên nhiên. Du khách được tận hưởng không khí trong lành, gần gũi và bình yên. Đây là loại hình du lịch mang đến những trải nghiệm mới lạ, độc đáo.
Với sự ưu ái của khí hậu, địa hình, cảnh quan,... du lịch sinh thái đang góp phần thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - xã hội.
Hệ sinh thái ở Việt Nam bao gồm hệ sinh thái rừng và hệ sinh thái biển. Nhờ sở hữu hệ sinh thái phong phú, ngành du lịch đang tập trung khai thác các tour du lịch: lặn ngắm san hô, chèo thuyền qua hang động.
Sự đa dạng về hình thức: Trekking, cắm trại, chèo thuyền,... giúp du khách có nhiều cơ hội lựa chọn.
Với nhịp sống nhanh và hối hả hàng ngày, con người tìm đến du lịch nghỉ dưỡng như một cách cân bằng lại cuộc sống.
Để thu hút du khách, các đơn vị cung cấp sản phẩm du lịch đã đầu tư các khu nghỉ dưỡng chất lượng. Những hình thức du lịch nghỉ dưỡng phổ biến hiện nay phải kể đến: tắm biển, tắm suối nước nóng,... Ngoài ra, du khách còn được trải nghiệm những hoạt động sang trọng, đẳng cấp như: chơi golf, tennis, spa,...
Du lịch mua sắm là loại hình du lịch giúp du khách mua sắm các sản phẩm tại nơi tham quan. Du khách có cơ hội mua sắm hàng hóa với giá cả ưu đãi.
Du lịch mua sắm thường được kết hợp với các chuyến tham quan. Du khách có thể tìm kiếm những sản phẩm độc đáo, đặc trưng theo từng địa phương. Ở các điểm đến khách du lịch sẽ mua sắm tại các khu trung tâm thương mại, chợ truyền thống hoặc các cửa hàng miễn thuế,...
Tuy nhiên, do sự quản lý về giá cả chưa được chặt chẽ dẫn đến du khách thường phải chịu chi phí cao hơn giá trị thật của sản phẩm.
Với tốc độ đô thị hóa nhanh, du khách đang có xu hướng tìm đến sản phẩm du lịch miền quê, vùng núi để trải nghiệm. Đây là loại hình du lịch có những hoạt động gắn liền với công việc hàng ngày của người dân.
Du lịch miền quê, vùng núi giúp du khách hòa mình vào thiên nhiên và tìm hiểu về văn hóa, con người của vùng đất đó. Ở đây, du khách trực tiếp tham gia các hoạt động dân dã như: đi cấy, đi gặt, tát nước…
Không những vậy, du khách còn được thưởng thức các món ăn đặc sản của địa phương như: cơm lam, gà nướng,...
Hiện nay, du lịch miền quê, vùng núi trở thành một hoạt động phổ biến của các trường học. Những buổi tham quan, dã ngoại, các em học sinh được trở về hòa mình với thiên nhiên. Các em được tham gia các hoạt động thực tế như: bắt cá, cấy lúa,... để trải nghiệm về kiến thức được học.
Đối với sản phẩm du lịch này, du khách nên chuẩn bị trang phục, đồ dùng phù hợp với từng điểm đến.
Du lịch sáng tạo là loại hình du lịch mới được khai thác ở Việt Nam trong những năm gần đây. Sản phẩm du lịch này là sự kết hợp giữa du lịch và sáng tạo. Du lịch sáng tạo mang đến cho du khách những trải nghiệm mới lạ và khám phá khả năng sáng tạo của bản thân.
Trong quá trình tham quan, du khách có thể tự tạo ra được các sản phẩm dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân.
Hiện nay, trải nghiệm du lịch sáng tạo độc đáo đang được khai thác phổ biến như: vẽ tranh, chụp ảnh, làm gốm,...
Với sản phẩm du lịch sáng tạo, du khách có thể tự tạo ra các sản phẩm sáng tạo của riêng mình. Qua đó, du khách sẽ hiểu rõ hơn về văn hóa, con người ở nơi mình đến.
và các dòng sản phẩm du lịch phổ biến hiện nay. Việc tìm hiểu về các thông tin trước mỗi chuyến đi là điều vô cùng cần thiết. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích, để bạn đưa ra lựa chọn phù hợp cho hành trình sắp tới của mình.
Tài nguyên du lịch được xem là một trong những tiền đề quan trọng cho việc thúc đẩy và phát triển du lịch. Tài nguyên du lịch cành phong phú, đa dạng thì càng có sức hút đối với du khách. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu khái niệm tài nguyên du lịch là gì? Tầm quan trọng và phân loại tài nguyên du lịch. Cùng theo dõi nhé!
